Ocena ryzyka maszyny w automatyce przemysłowej Ocena ryzyka maszyny to proces analizowania potencjalnych zagrożeń związanych z maszyną lub urządzeniem w miejscu pracy. Jej celem jest identyfikacja i redukcja ryzyka do…
Spis treści
Co to jest FAT?
Z języka angielskiego ‘The Factory Acceptance Test’ w skrócie FAT jest tzw. testem akceptacji fabrycznej. Jest to cały proces oceny zgodności wyprodukowanego sprzętu, maszyny przemysłowej czy też linii produkcyjnej w stosunku do założeń procesu technologicznego, wydajności, zakładanej jakości czy też bezpieczeństwa użytkowania, w stosunku do założeń projektowych. Odbywa się on u dostawcy (integratora) maszyn w jego siedzibie (fabryce).
Wszelkie odchylenia lub nieprawidłowości wykazane podczas testów są korygowane przed wysyłką i instalacją u klienta. Nie jest to proces wymagany, ale bardzo zalecany gdyż jest to narzędzie do lepszego zarządzania ryzkiem i kosztami, które mogłyby powstać u klienta końcowego.
Korzyści z FAT
Najważniejszymi korzyściami z przeprowadzenia FAT są:
Obniżenie ryzyka opóźnienia rozruchu linii produkcyjnej
Nietrudno wyobrazić sobie sytuacje w której klient zamawia maszynę i otrzymuje ją teoretycznie w terminie, ale nie zostały przeprowadzone testy fabryczne. Jakie są tego konsekwencje jest stosunkowo łatwe do przewidzenia. Pierwsze uruchomienie prawie na pewno nie odbędzie się bez komplikacji. Nerwowa atmosfera, presja ze strony inwestora, czas poświęcony na rozwiązywanie problemów z pewnością odbiją się na nieterminowym uruchomieniu. Każde opóźnienie generuje koszty na wielu płaszczyznach.
Potrzebne są zmiany organizacyjne w harmonogramach produkcyjnych, dodatkowe osoby, aby zapewnić odpowiednią produktywność. Sytuacje takie często przypominają gaszenie pożarów. Kolejną sprawą związaną z harmonogramem jest też ograniczenie planowanych zdolności przerobowych. W stosunku do nowoczesnych linii produkcyjnych oczekiwana stopa zwrotu (ROI) jest często na poziomie dwóch, a nawet jednego roku. Przy planowanym ROI rzędu 2-3 mln PLN rocznie każdy dzień zwłoki to koszt od kilku do kilkunastu tysięcy dziennie i to za sam fakt nie uruchomienia linii!
Obniżenie ryzyka awarii
Kolejną sytuacją, która może się wydarzyć bez przeprowadzonego właściwie FAT jest awaria linii. Jaki wpływ na koszty ma taka awaria na pierwszej, drugiej czy trzeciej zmianie? Ryzyko można bardzo ograniczyć poprzez prawidłowe wykonanie testów. Kiedy dostawca przeprowadzi pełen 24 godzinny test akceptacji przy udziale operatorów oraz inżynierów klienta oprócz oczywistych efektów w postaci wyeliminowania niezgodności i poprawienia działaniu procesu względem oczekiwań klienta, jest także dodatkowa korzyść – szkolenie operatorów przed oddaniem linii u klienta. O ile łatwiej poradzą sobie służby utrzymania ruchu, operatorzy z podstawowymi problemami obsługi linii jeśli poznają maszyny wcześniej?
Gwarancja pełnej zgodności z zamówieniem
Kolejną korzyścią jest zapewnienie zagwarantowanie pełnej zgodności z oczekiwaniami klienta bez generowania niepotrzebnych kosztów dodatkowych po obu stronach. Komunikacja bywa często zawodna i mimo najszczerszych chęci po obu stronach, doskonale napisanych specyfikacjach technicznych itd. zdarzają się sytuacje, że pewne aspekty zostają przeoczone przez którąś ze stron.
Dużo łatwiej jest te niezgodności „wyprostować” kiedy maszyna jest jeszcze u dostawcy. Często takie modyfikacje są możliwe bez generowania po stronie klienta dodatkowych kosztów.
Warunki przeprowadzenia FAT
Jednym z głównych celów przeprowadzenia FAT jest bezpieczeństwo użytkowania linii. Wszelkie testy systemu bezpieczeństwa i jego scenariusze należy przeprowadzić przed instalacja i uruchomieniem w zakładzie produkcyjnym. Chodzi tu o wyeliminowanie jak największych ryzyk, które mogą pojawić się przy użytkowaniu linii. Od prostych zagadnień jak eliminacja ewentualnych ostrych krawędzi po testy funkcjonalne sterowania bezpieczeństwem.
Oprócz tego oczywiście testowana jest pełna funkcjonalność, logika działania linii produkcyjnej. Do FAT należy przygotować odpowiednio wcześniej wszelkie procedury i programy testowe, które uwzględnią odpowiednie możliwe przypadki produkcyjne. Czas produkcji, ilość wyprodukowanych elementów czy też ilość braków powinny także być ustalone z klientem. W zależności od poziomu FAT często wymagane jest wykonanie tymczasowych instalacji technicznych w fabryce producenta.
Kolejną ważną kwestią jest określenie warunków środowiskowych dla FAT (temperatura wilgotność), a także zapewnienie wszystkich wymaganych materiałów produkcyjnych do testów.
Koszt czy oszczędność?
Za dobrze przeprowadzony FAT oczywiście trzeba zapłacić, jednak każdy jest w stanie odpowiedzieć sobie na pytanie czy rzeczywiście jest to koszt? Z tego względu należy zlecać budowę linii tylko świadomym i wykwalifikowanym dostawcom i integratorom posiadających odpowiednie zaplecze produkcyjne i kadrowe.